این پژوهش تاثیرگذر زمان بر بازده غیر متعارف سهام و نوسان آن را در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی یک دوره زمانی دوازده ساله (از سال 1380 الی 1391) مورد بررسی قرار می دهد. در این پژوهش برای اندازه گیری بازده غیر متعارف سهام و نوسان آن از مدل سه عاملی فاما و فرنچ (1993) استفاده شده است. تحلیل داده های این پژوهش با استفاده از رگرسیون خطی چندگانه و با استفاده از داده های ترکیبی صورت پذیرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که بازده غیر متعارف سهام در طول زمان با کاهش مواجه شده است. همچنین نوسان بازده غیر متعارف سهام نیز دارای روند نزولی در طول زمان می باشد. این نتایج نشان می دهد که ریسک سرمایه گذاری در بازار سهام طی سالیان اخیر رفته رفته کاهش یافته است.

هدف: این مقاله، بررسی قیمت گذاری نوسان پذیری غیرسیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. همچنین بررسی می شود که آیا توضیحات بیان شده در ادبیات برای بی قاعدگی قیمت گذاری نوسان پذیری غیرسیستماتیک در بازارهای توسعه یافته، برای شواهد تجربی مشاهده شده در بورس اوراق بهادار تهران نیز برقرار است. روش: برای محاسبه نوسان پذیری غیرسیستماتیک شرکت هایی که حداکثر یک روز معاملاتی طی هر ماه دارند حذف شدند. نمونه نهایی شامل 48 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1387 لغایت 1398 شد. برای بررسی فرضیه های پژوهش، مدل سه عاملی فاما-فرنچ (1993)، روش مرتب سازی یک طرفه پورتفوی برمبنای نوسان پذیری غیرسیستماتیک، روش مرتب سازی دوطرفه پورتفوی برمبنای نوسان پذیری غیرسیستماتیک و پنج عامل ریسک، و نیز رگرسیون های مقطعی فاما-مک بث (1973)، مورد استفاده قرار گرفته است. یافته ها: بیانگر وجود یک رابطه قویا مثبت بین نوسان پذیری غیرسیستماتیک و بازده مورد انتظار است. این نتیجه گیری بعد از کنترل اثر سه عامل ریسک فاما-فرنچ (بازده مازاد بازار، اندازه، و ارزش)، معکوس بازده کوتاه مدت، ترجیحات برای بازده حدی مثبت، و مومنتوم (کارهارت، 1997)، همچنان برقرار است. نتیجه گیری: بی قاعدگی نوسان پذیری غیرسیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران وجود ندارد؛ بنابراین، سرمایه گذاران می باید نوسان پذیری غیرسیستماتیک را نیز در تصمیم گیری های سرمایه گذاری مدنظر داشته باشند. بعلاوه، توضیحاتی که در ادبیات بیان شده است، برای شواهد بدست آمده در بورس اوراق بهادار تهران مبنی بر صرف مثبت نوسان پذیری غیرسیستماتیک، پذیرفتنی نمی باشد. دانش افزایی: در ادبیات، بی قاعدگی نوسان پذیری غیرسیستماتیک عمدتا برای بازارهای توسعه یافته و در حال توسعه مورد بررسی قرار گرفته است. بالاخص اینکه توضیحات بیان شده در ادبیات در مورد وجود بی قاعدگی نوسان پذیری غیرسیستماتیک در بازارهای توسعه یافته، تاکنون برای بورس اوراق بهادار تهران، مورد بررسی قرار نگرفته است. بر این اساس، در پژوهش پیش رو هدف پرکردن این شکاف برای گسترش ادبیات پیرامون بورس اوراق بهادار تهران است.

رابطه بین نوسان خاص شرکت و بازده سهام، با شواهد متناقضی تشریح شده است، این تناقض، نظر پژوهشگران زیادی را جلب نموده است. تأثیر نوسانات خاص در بازده سهام به ویژگی­های شرکت بستگی دارد. این مطالعه بررسی می­کند که آیا کیفیت عملکرد رابطه بین بازده سهام و نوسان خاص شرکت را تعدیل می­کند؟ به کمک الگوی داده­های ترکیبی با اثرات ثابت و انتخاب 126 شرکت نمونه از شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، آزمون­ها اجرا شده است. نتایج نشان داد در شرکت­های با کیفیت عملکرد بالا، نوسانات خاص شرکت با بازده سهام، رابطه مستقیم دارد و در شرکت­های با کیفیت عملکرد پایین، نوسانات خاص شرکت با بازده سهام، رابطه معکوس دارد. کیفیت مطلوب عملکرد شرکت، سبب افزایش نوسان خاص و منجر به بازده مثبت می­شود و کیفیت نامطلوب عملکرد شرکت، سبب افزایش نوسان خاص و منجر به بازده منفی می­شود. همچنین، رابطه غیرخطی، ∩ شکل، بین بازده سهام و نوسانات خاص شرکت وجود دارد. افزایش نوسان خاص تا سطح معینی، در ابتدا، سبب افزایش بازده سهام شرکت می­شود، اما با افزایش آن بیش از پیش، واکنش منفی بازار، و تأثیر منفی بر بازده سهام را در پی خواهد داشت.

بر اساس تئوری مدرن پرتفوی، سرمایه گذاران می توانند با استفاده از متنوع سازی سبد سرمایه-گذاری، ریسک غیرسیستماتیک را کنترل نمایند. بنابراین فرض می شود که سرمایه گذاران صرفاً بابت پذیرش ریسک سیستماتیک بازده طلب می کنند. اما در عمل مشاهده شده است که برخلاف مفروضات تئوری مدرن پرتفوی، ریسک غیرسیستماتیک دارای قیمت است. در پژوهش های بسیاری رابطه میان ریسک غیرسیستماتیک و بازده مورد انتظار و همچنین عوامل مؤثر بر قیمت-گذاری ریسک غیرسیستماتیک مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش سعی شده است که از طریق تبیین ریسک آربیتراژ، چگونگی قیمت گذاری ریسک غیرسیستماتیک در بازه زمانی 1386 تا 1396 مورد آزمون قرار گیرد. برای برآورد ریسک آربیتراژ از یک محدودیت معاملاتی موجود در بورس ایران و سایر متغیرهای اندازه گیری ریسک آربیتراژ استفاده و برای برآورد ریسک غیرسیستماتیک، مدل پنج عامله فاما و فرنچ به کار گرفته شده است. در این پژوهش برای نخستین بار از مدل پنج عامله فاما و فرنچ در قیمت گذاری ریسک غیرسیستماتیک و از ریسک آربیتراژ در قیمت گذاری دارایی استفاده شده است. برای پاسخ به سؤال پژوهش و آزمون فرضیه، از روش های تحلیل پرتفوی و رگرسیون مقطعی فاما-مکبث استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که با در نظرگرفتن ریسک آربیتراژ، رابطه میان ریسک غیرسیستماتیک و بازده موردانتظار منفی و معنی دار است.

این پژوهش تاثیر کیفیت گزارشگری مالی بر نوسان بازده غیر متعارف سهام را در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی یک دوره زمانی ده ساله (از سال1380  الی 1389) مورد بررسی قرار می دهد. در این پژوهش برای اندازه گیری کیفیت گزارشگری مالی از شاخص کیفیت سود بر اساس مدل فرانسیس (2005)، و برای محاسبه نوسان بازده غیر متعارف سهام نیز از مدل سه عاملی فاما و فرنچ (1993) استفاده شده است. تحلیل داده های این پژوهش با استفاده از رگرسیون خطی چندگانه با استفاده از داده های ترکیبی انجام گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که کیفیت گزارشگری مالی بر نوسان بازده غیر متعارف سهام تاثیری معکوس دارد. همچنین نتایج پژوهش دلالت بر وجود تاثیر مستقیم متغیرهای بازده سالانه سهام، اهرم مالی، جریان نقدی عملیاتی سال آینده، بر نوسان بازده غیر متعارف سهام و نیز تاثیر معکوس اندازه شرکت بر نوسان بازده غیر متعارف سهام، دارد.

هدف اصلی این پژوهش، آزمون ارتباط بین بازده سهام و ریسک غیرسیستماتیک در قالب سه مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، سه عاملی فاما و فرنچ و چهار عاملی کرهارت و سپس مورد مقایسه قرار دادن توان توضیح دهندگی بازده سهام بوسیله ریسک غیرسیستماتیک در هریک از این سه الگو می باشد. نمونه مورد استفاده در این مطالعه که بر اساس روش غربالگری بدست آمده مشتمل بر 118 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1390 تا پایان 1396 می باشد. پژوهش پیش رو از منظر هدف کاربردی بوده و در حوزه تیوری اثباتی قرار می گیرد. از حیث نحوه گردآوری داده ها، روش پژوهش مورد مطالعه، توصیفی و از نوع همبستگی بوده و نوع گردآوری اطلاعات و داده ها برای پژوهش مورد نظر کتابخانه ای می باشد. در این پژوهش برای آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیون خطی چند متغیره استفاده شده است و روش آماری مورد استفاده داده های پانل می باشد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش بیانگر آن است که بین بازده سهام و نوسانات نامتعارف (ریسک غیرسیستماتیک) در هر سه مدل پژوهش ارتباط معناداری وجود دارد و توان توضیح دهندگی بازده سهام بوسیله ریسک غیرسیستماتیک در الگوی چهار عاملی کرهارت نسبت به سایر مدل ها بیشتر است.